Margarita Salgas (Asturias, 1938), unha das científicas máis destacadas de España, faleceu este xoves aos 80 anos dunha parada cardiorrespiratoria tras unha complicación dunha doenza dixestiva pola que levaba tres semanas en observación e da que ía ser operada. Iniciou o desenvolvemento da bioloxía molecular en España. O seu estudo do fago Phi29, un virus que infecta ás bacterias, permitiu coñecer como funciona o ADN e como a información que contén transfórmase nas proteínas que fan funcionar ao virus.
Salas tivo que irse en 1964 a traballar a Nova York co Nobel Severo Ochoa, escapando do que ela lembraba como “un páramo científico” sen financiamento para facer investigación. Alí estivo a traballar durante tres anos e aprendeu cousas que marcarían a súa carreira posterior. “Hai que facer investigación básica de calidade, pois desta investigación sairán resultados que non son previsibles a priori e que redundarán en beneficio da sociedade", lembraba Salas que dicía o seu mestre.
Ademais de investigadora excelente, “Margarita foi tamén incansable na denuncia da situación de discriminación das mulleres na ciencia”, aplaudiu onte a Asociación de Mujeres Investigadoras e Tecnólogas ( Amit) nun comunicado. “Ela mesma recoñecía que tardou en darse conta dese feito e de como afectara á súa propia carreira, pero unha vez que foi consciente xa non se detivo na denuncia pública desa discriminación”. El Pais 7/11/2019
“ Que non le, aos 70 anos viviría só unha vida. Quen le viviría 5.000 anos. A lectura é unha inmortalidade cara atrás”
O 19 de febreiro deste 2016 deixounos Umberto Eco; imos facer nesta páxina unha breve reseña biográfica e deixar uns enlaces para que te informes polo miudo doutros aspectos da súa interesante vida:
Escritor e profesor universitario italiano mundialmente coñecido pola súa novela O nome da rosa.Eco naceu en Turín o 5 de xaneiro de 1932. Despois de estudar na universidade desa cidade, traballou para a RAI (Radio Audizione Italiana) desde 1954 ata 1959, e foi profesor de estética en Turín entre 1956 e 1964. Máis tarde, deu clases na Universidade de Milán durante dous anos, antes de converterse en profesor de comunicación visual en Florencia en 1966. Durante eses anos publicou os seus importantes estudos ObraAberta (1962) e A estrutura ausente (1968). Entre os anos 1969 e 1971 deu clases na Universidade Politécnica de Milán, e en 1971 pasou a ser profesor de semiótica en Bolonia. Ao mesmo tempo que os seus traballos teóricos sobre a análise dos signos e os significados influíu e creou escola en círculos académicos.
Eco fíxose popular a través de dúas novelas, O nome da rosa (1981) unha historia detectivesca que se desenvolve nun mosteiro no ano 1327, e O péndulo de Foucault (1988), unha fantasía acerca dunha conspiración secreta de sabios. Ambas as novelas baséanse nos amplos coñecementos que Eco foi adquirindo sobre filosofía e literatura. O nome de la Rosa foi adaptada para o cinema (1986) polo director francés Jean-Jacques Annaud. En 1995 publicou A illa do día de antes. ( Fonte:El Poder de la Palabra)
En maio de 2000 foi galardoado co premio Principe de Asturias de Comunicación e Humanidades.
As reflexións que fixo sobre os seguintes temas son eternas e están plenamente vixentes; paga a pena deternos un pouco a pensar sobre o seu significado:
Sobre os posuidores da verdade:
Teme aos profetas e a aqueles que están listos para morrer pola verdade, xa que como regra xeral fan morrer a moitos outros con eles, frecuentemente antes ca eles, e ás veces en lugar deles.
Sobre a corrupción:
Hoxe, cando afloran os nomes de corruptos ou defraudadores e se sabe máis, á xente non lle importa nada e só van ao cárcere os ladróns de galiñas albanesas.
Sobre os pais:
Creo que aquilo no que nos convertemos depende do que os nosos pais nos ensinaron en pequenos momentos, cando non están a tentar ensinarnos. Estamos feitos de pequenos fragmentos de sabedoría. O péndulo de Foucault.
Sobre a internet:
As redes sociais danlle o dereito de falar a lexións de idiotas que antes falaban só no bar despois dun vaso de viño, sen danar á comunidade. Entón eran rapidamente silenciados, pero agora teñen o mesmo dereito a falar que un Premio Nobel. É a invasión dos imbéciles.
Sobre Deus:
Cando os homes deixan de crer en Deus, non quere dicir que cren en nada: cren en todo.
Sobre os libros.
Os libros non están feitos para que un crea neles, senón para ser sometidos a investigación. Cando consideramos un libro, non debemos preguntarnos que di, senón que significa.
Sobre o xornalismo:
Non son as noticias as que fan o xornal, senón o xornal o que fai as noticias, e saber xuntar catro noticias distintas significa propoñerlle ao lector unha quinta.
Sobre a poesía :
Todos os poetas escriben mala poesía. Os malos poetas publícana, os bos poetas quéimana.
Sobre o amor:
O amor é máis sabio que a sabedoría.
Sobre o medo:
Nada dá a un home medorento máis coraxe que o medo dos demais.
Sobre os viláns:
Os monstros existen porque son parte dun plan divino e nas horribles características deses monstros revélase o poder do creador.
Sobre os heroes:
O verdadeiro heroe é heroe por erro. Soña con ser un covarde honesto como todo o mundo.
este 23 de abril celebramos un ano máis o día do libro agasallando unha flor ao alumnado e ao profesorado que pasou recoller o seu .
Desta volta, as flores vestíronse de amarelo porque quixemos sumarnos con este xesto simbólico aos milleiros de homenaxes que istos días, por todas as partes do mundo, se realizan na honra de Gabriel García Márquez.
Onte, pola mañá, un compañeiro dicíame, mentres collía un libro do mestre, que sentía que se lle fora un colega, tantos momentos de bo pracer lle procurara... e por iso mesmo lle apetecía relelo.
Estamos seguras que Gabo estará sorrindo alá onde queira que estea... ¡non hai mellor forma de recordalo!
Vaia pois esta modesta e sentida homenaxe dende este recuncho da terra que algo alberga das túas raíces.
En espera dunha lembranza máis profunda,
para sempre...IN MEMORIAN, Gabo !
b
HENNING MANKELL o xenio da novela negra, é un dos meus escritores preferidos, pola súa prosa sen artificios que crea atmosferas cheas de misterio e intriga e que evoca contextos históricos e culturais que incitan ao lector a unha reflexión crítica do que non pode nin debe ser. Os seus libros gustáronme desde o primeiro momento porque me permitiron viaxar a Sudáfrica, Estonia, China, etc. Descubrindo mundos lonxanos con historias semellantes, persoas diferentes coas mesmas inquietudes, pobos olvidados cos mesmos desexos...
A semana pasada entereime que está enfermo, invadiume a tristeza, pois sintoo próximo a través das súas obras.
Henning esperamos, todos os teus lectores, que te mellores.
Que poidas escribir máis, para facernos disfrutar coas túas lecturas máxicas!
Que os fados che permitan un "tempo máis" o escoitar os desexos dos teus lectores
Este mundo cheo de maldade e intereses necesítate, a ti, e a máis xente coma ti.
O poeta arxentino nacido en Bos Aires en 1930 faleceu o martes 14 de xaneiro aos 83 anos de idade en Cidade de México.
Fillo de inmigrantes ucraínos, iniciouse na poesía dende moi pequeno, orientado
polo seu irmán Boris . Abandonou a súa carreira de Química para
dedicarse por completo as letras.
Saíu de Arxentina en 1976 durante a ditadura militar, que lle arrebatara a seus dous fillos e á nora xestante, e viviu no exilio en
México, onde decidiu fixar a residencia de forma definitiva.
Carta abierta a mi nieto (fragmento)
Me resulta muy extraño hablarte de mis hijos como tus padres que
no fueron. No sé si sos varón o mujer. Sé que naciste...
Ahora tenés casi la edad de tus padres cuando los mataron y pronto serás mayor
que ellos. Ellos se quedaron en los 20 años para siempre. Soñaban mucho con vos
y con un mundo más habitable para vos. Me gustaría hablarte de ellos y que me
hables de vos. Para reconocer en vos a mi hijo y para que reconozcas en mí lo
que de tu padre tengo: los dos somos huérfanos de él. Para reparar de algún
modo ese corte brutal o silencio que en la carne de la familia perpetró la
dictadura militar. Para darte tu historia, no para apartarte de lo que no te
quieras apartar. Ya sos grande, dije.
Escrita en 1995 y publicada en Brecha, el 23
de diciembre de 1998
Autor de máis dunha trintena de libros, da súa obra poética destácanse as
seguintes publicacions:«Violín e outras cuestións» en 1956, «No xogo en que
andamos» en 1959, «Gotán» en 1962, «os poemas de Sidney West» en 1969,
«Fábulas» en 1970, «Salarios do impío» en 1993, «Sombra de volta e de ida» en
1997, «Incompletamente» en 1997 e «Salarios do impío e outros poemas» en 1998.
Ruedas (fragmento)
Ella llora con una
rueda en la garganta
que gira contra el deseo y con
restos de oscuras órdenes. Hay
que envolverte ahora
con la luz que seas.
Esa luz tiene horizontes que ninguno ve,
como fulgor en un borde casual del viaje.
(a Andreíta)
Valer la pena (2001)
En 1997 obtivo o Premio Nacional de Poesía en Arxentina, o premio Juan Rulfo no
ano 2000, en 2004 o Premio Iberoamericano de Poesía Ramón López Velarde, en
2005 os premios Iberoamericano Pablo Neruda e Raíña Sofía de
Poesía, e no ano 2007 o Premio Cervantes.
Non deixedes de consultar a emotiva reseña que se fai
no blog: Nos queda la palabra de Agustina Pérez. E para rematar esta pequena homenaxe, aí queda o epitáfio que el escribiu:
Albert
Camus chegou á miña vida cedo a través
de dúas das súas novelas: O
estranxeiroe A peste,
seguramente unha das millores cousas que me ocorreron na Universidade. Obras,
as anteriores, que con A caídaconforman a triloxía na
que amosa a doble dimensión absurda e rebelde da existencia, e do mesmo modo
que Kierkegaard, Nietzche, Dostoievski e Kafka, Camus coloca aos seus protagonistas
en circunstancias extremas. De maior lin O
primeiro home e desexei que os meus alumnos se emocionaran coma min. Este
primeiro home que se fai a si mesmo na adversidade é o xermolo de todos os
futuros homes aos que el dará voz. A. Camus escribe tamén teatro porque o xénero permítelle ser
solidário: Calígula. Eescribe ensaio porque é
suficientemente lúcido e honrado para atreverse a chamar ás cousas pólo seu
nome e defender a súa opinión: O home rebelde.
Pero
moito antes, alá pola nenez, eu xa tivera coñecemento do entorno mais íntimo do
escritor e xa me estremecera por causa das feridas que unha guerra colonial nel
producira: Alxeria. Cando tivo lugar a guerra pola independencia nos anos
sesenta, eu regresara á aldea, esta vez a unha aldea con mar ao lonxe e cociña
grande e luminosa con unha radio, que me afastaba dos labirintos do patio e das
pantasmas daquela casa tamén grande. Naquel verán do alborecer dos sesenta, con meu pai, do que aprendera a ler
no xornal e a viaxar polos mapas, escoitaba baixiño, logo de xantar, as novas
da guerra franco-alxeriana. A esas horas da canícula pasaban avións, e meu pai
dicía: “É o exército francés que vai para Alxeria”. Entóneu tirábame ao
chan para me protexer. Miña nai, mentres, aprendia a andar en bicicleta no almacén,
para ser autónoma, parapetada tras os sacos de tercerilla.
Máis
tarde, levoume ao Magreb o cine: Casa
Blanca, A batalla de Alxer,
O
estranxeiro, Un verán na Goulette, Caramelo, De deusese homes...Polo medio, estiveron as viaxes:
Marrocos, polo sur do Mediterráneo –quixera que fora Alxeria pero complicouse,
logo no amor eramos dous e soñamos con Túnez, pero a última hora alguén desviou o destino; Paris e moitos
recunchos de Francia, polo norte do Mare Nostrum.
Camus
humilde, vitalista, absurdo, filósofo, comprometido, dramaturgo, rebelde,
xornalista, novelista, ensaísta, alxeriano e francés, namorado da liberdade
sempre estaba ali. E xa quixera eu ser coma o seu mestre do instituto de Alxer,
Germain Louis, e telo a el de alumno, pois cando recibiu o premio Nobel no ano
1957 Albert
Camusescribiulle unha carta que dicía así:
“
Recibín un honor demasiado grande, que non busquei nen pedín. Pero cando souben
a noticia, pensei primeiro na miña nai e despois en vostede. Sen vostede, sen a
man afectuosa que tendeu ao neno pobre que era eu, sen as súas ensinanzas e o
seu exemplo, non tería sucedido nada de todo isto.”
Mais
alá de Camus, lecturas como as de Simone
de Beauvoir –que espertou nunha praia de Túnez cun árabe sentado na tripa- e Fatema
Mernissi mostráronme outros misterios e
outras riquezas, para min descoñecidas, da vida no Magreb. Maruja Torres
ilustroume desde as súas columnas do
xornal o Líbano incombustíble, aquel que ainda arrecende a cedros na memória de
xove. Un día, desde os xornais analizamos na aula a
brutal guerra civil alxeriana dos anos oitenta e noventa que veu despois da
descolonización. Camus viviu os seus últimos anos en estado de desasosego
permanente pola violencia dos paramilitares franceses e do terrorismo
alxeriano, aos que condenaba e apuntaba como causa desta segunda guerra que el xa
non vería.
Tras
a súa morteWilliam
Faulknerdi del:“Camus dixo que a única función verdadeira do home,
nacido nun mundo absurdo, é vivir, ser consciente da vida dun, da súa revolta,
da súa condición libre. Dixo que se a única solución ao dilema humano é a
morte, entonces estamos no camiño equivocado. A pista correcta é a que leva á
vida, á luz do sol. Un non pode sufrir incesantemente polo frio.”
Jean-PaulSartre,compañeiro de viaxe e moitas veces contrincante, en canto tivo noticia da súa
morte dixo: “Este home en marcha poñíanos entre
interrogacións, el mesmo era unha interrogación que buscaba a súa resposta: vivia
no medio dunha longa vida; para nós, para el, para os homes que fan que a orde
reine como para os que o rexeitaron, era importante que Camus saíra do silencio,
que decidise, que concluira. Raramente os caracteres dunha obra e as
conviccións do momento histórico esixiron con tanta claridade que un escritor
viva.”
O día 5 de novembro de 1936 falecía no exilio, en México, Luis Cernuda, o autor de A realidade e o desexo e un dos destacados escritores da Xeneración do 27. Varios poetas de España e América Latina, elixiron os mellores versos do poeta sevillano e dixeron por que lles gustaba. (El País ).
Te lo he dicho con el viento,
jugueteando como animalillo en la arena
o iracundo como órgano impetuoso;
Te lo he dicho con el sol,
que dora desnudos cuerpos juveniles
y sonríe en todas las cosas inocentes;
Te lo he dicho con las nubes,
frentes melancólicas que sostienen el cielo,
tristezas fugitivas;
Te lo he dicho con las plantas,
leves criaturas transparentes
que se cubren de rubor repentino;
Te lo he dicho con el agua,
vida luminosa que vela un fondo de sombra;
te lo he dicho con el miedo,
te lo he dicho con la alegría,
con el hastío, con las terribles palabras.
Pero así no me basta:
más allá de la vida,
quiero decírtelo con la muerte;
más allá del amor,
quiero decírtelo con el olvido.
O autor de múltiples libros para a infancia e a mocidade, o dinamizador de movementos de renovación pedagóxica e defensor da lingua, ve así recoñecida a súa achega á cultura e ao saber deste país.
Conta con numerosos premios entre os que destacan o Nacional de Literatura Infantil por O único que queda é o amor, o Lazarillo por Contos por palabras,o Edebé infantil con A escola dos piratas e o xuvenil por Trece anos de Branca, o Merlín por As flores radiactivas, o premio Rañolas por Cartas de inverno...
Os seus libros están traducidos a múltiples idiomas. A súa voz chega cada vez a máis lugares. Segue a falar e a escribir, Agustín!
Con "Vistalegre" do grupo Ataque Escampe -do que é compoñente o seu fillo Roi- deu comezo en Compostela a homenaxe que lle renderon a Vidal Bolaño familiares e amigos nun Salón Teatro que se quedou pequeno ante o numeroso público asistente;
O acto tivo moito de emotivo sen esquecer o reivindicativo, como non podía ser menos ao lembrar a un home que nunca ocultou o seu compromiso.
Exerceu como mestre de cerimonias Carlos Blanco e polo escenario foron desfilando Luz Fandiño, Xosé Lois Santos Cabanas, Suso Irago e Beatriz Doldán que debullaron as súas lembranzas do autor, actor e director compostelán ao tempo que lle rendían cada un a súa particular homenaxe en forma de poesía, de carta ou de agradecemento ao apoio que prestou Vidal Bolaño aos presos independentistas galegos.
Tamén Manuel Lourenzo, ao que lle puxo voz Roi Vidal por atoparse traballando, lle escribiu a súa carta.
As actuacións musicais, á parte da xa mencionada Ataque Escampe estiveron aseguradas por Mini e Mero, a Dolce Vita, O Leo e a Magnifique Bande.
Non faltou o teatro, por suposto. Estiveron os compoñentes de Chévere para contarlle a Vidal Bolaño o que pasou nos dez anos que transcorreron dende que el nos deixou; Laura Ponte representou un texto do autor, do mesmo xeito que subiu ao escenario Teatro do Aquí para ofrecernos Criaturas.
Para rematar escoitamos as palabras de Belén Quintáns, viúva de Roberto, quen nos dicía que no ano 2013 "... Falaremos de Vidal Bolaño. En poucos meses, os centros de ensino, comezarán a falar de Vidal Bolaño. E se queren coñecer a Vidal Bolaño, terán que falar de nós mesmos. Pese as miserias destes tempos, que as letras galegas teñan a repercusión que se merece ".
(No curso 2005-2006 presenteime aos meus alumnos de Lingua Castelá coa reflexión sobre a última lectura de verán: Pan negro, de Emili Teixidor, que actuou sobre a miña memoria como a magdalena de Proust, devolvéndome parte das emocións que se foron espertando a propósito do contacto coa vida, da adquisición da linguaxe e do coñecemento alá pola miña nenez. Hoxe, humildemente, quixera homenaxear ao que foi para moitos de nós o MESTRE, Emili Teixidor , que nos deixou estes días, e tamén aos meus alumnos de tantos anos.)
"Mi pan ya no era tan negro, pero con PAN NEGRO pude volver a recordar las sensaciones de la infancia: el perfume de la hierba fresca recién cortada o el hervor de los espárragos; también la geometría de la manzana de nombre exótico, la camuesa; la sensualidad de la siesta, el misterio de los caminos rurales, la espesura de los bosques mágicos, los animales amigos y los sabores nunca olvidados. La higuera siempre nos inundaba de tristeza. Los relatos de los abuelos eran maravillosos, y tanto en ellos como en la vida real no faltaban los personajes míticos a medio camino entre el miedo y el regusto. Las conversaciones de mis mayores siempre tenían un sentido diferente al de las palabras que les servían de soporte y que conocíamos. Aún los días arrastraban el dolor de una guerra, no tan lejana, vertido en suspiro. En la tarde halagaban y reconfortaban el ánimo las sesiones de mate de las abuelas al calor del fogón. En el valle era hermoso el estremecimiento del tren, la transparencia de mi río, el lenguaje de las fuentes, los forasteros, las cartas de América y el sopor del perezoso verano. La tormenta, un terror. La nevada, un sueño.
En el PARAÍSO iba escribiendo dulcemente la memoria en mi retina de niña. Pero luego vendrían otros tiempos apresurados, otros espacios cerrados en los que hubo que recorrer la geografía por encima de los mapas con la punta de los dedos y los ojos muy abiertos, pues ya no era posible corretearla. El periódico era el libro grande que interpretaban los mayores porque no siempre decía lo que había que decir. Por los libros, que me regalaba mi padre, empecé a recorrer el mundo, a enamorarme de la melodía de los nombres: la Luisiana jugosa o Nueva Orleans. Era esta última la ciudad de los balcones de colores, de la música, de las casitas que cabían en mi imaginación y también, la ciudad de los pobres. Luego vendrían los Grisones, el paisaje amable de mil iglesias góticas, con sus ríos, sus montañas..., y en los sueños de enamorada, el recorrido del Transiberiano y una parada en el lago Baikal ...
El tiempo pasaba, y ya detrás del mostrador seguía soñando y me preguntaba si era guapa, lo eres bastante si eres lista, decía mi madre, y yo, y qué hay que hacer para llamarse DON, y ella respondía, estudiar, y yo pensaba, y para no caer en las redes de aquel tarugo al que dicen que yo le gusto, y para no casarse de blanco si llueve, y para no pelearme con la báscula cada vez que me piden un real de cominos, ¿qué hay que hacer?, y en el silencio seguía oyendo su voz, ESTUDIAR.
Y tú, qué haces, no te asaltan las dudas, no te haces preguntas, no sientes la necesidad de saber, nunca merodea por tu solar la SOLEDAD. La LECTURA puede ser tu barco velero y ESCRIBIR, un vuelo. Las palabras os dan la bienvenida y os desean un feliz viaje."
